Strutyński Michał (Strutynśkyj Mychajło), pseud. Mychtyns’kyj (1888–1941), ukraiński publicysta i polityk, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.
Ur. 3 XII we wsi Podmichale (pow. kałuski).
Po ukończeniu w r. 1909 Gimnazjum Akademickiego we Lwowie studiował S. od t.r. na Wydz. Filozoficznym Uniw. Wiedeńskiego. W semestrze zimowym 1910 przeniósł się na Wydz. Filozoficzny Uniw. Lwow., który ukończył w r. 1913. T.r. redagował we Lwowie dwutygodnik „Šljachy”, organ Ukraińskiego Związku Studenckiego; dział literacki prowadził do likwidacji pisma w r. 1918. Od r. 1913 działał w Ukraińskiej Partii Narodowo-Demokratycznej i współpracował z jej organem, lwowskim dziennikiem „Dilo”. Po proklamowaniu w październiku 1918 Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej (ZURL) redagował w r. 1919 tygodnik jej Państw. Komisariatu Powiatowego w Kałuszu „Holos Kaluša”. Niebawem po przeniesieniu się władz ZURL do Stanisławowa redagował tam tygodnik „Volja” oraz dziennik „Republyka” (2 II – 25 V t.r.). Po przekształceniu w marcu t.r. Ukraińskiej Partii Narodowo-Demokratycznej w Ukraińską Ludową Partię Pracy (Ukrajins’ka Trudowa Partija, UTP) redagował jej organ, dziennik „Svoboda” (20 IV – 20 V t.r.). Po upadku ZURL (lipiec t.r.) wrócił do Lwowa, gdzie współpracował z ukazującym się nieregularnie od 6 X do 13 XI 1920 czasopismem „Ukraïns’ka dumka”, redagowanym przez Feda Fedorciwa. Następnie wraz nim prowadził, do r. 1921, lwowski miesięcznik „Žyttja i mystectvo”; nawiązał w tym okresie współpracę z przemyskim tygodnikiem „Ukraïns’kyj holos”. Popierany przez UTP, redagował od 25 I t.r., powołany w miejsce zawieszonego przez władze polskie „Dila”, dziennik „Ukraïns’kyj vistnyk” (następnie „Hromads’kyj vistnyk”), a po jego likwidacji przez władze 29 IX wszedł do redakcji wznowionego 17 IX 1922, jako tygodnik, organu UTP we Lwowie „Svoboda”, gdzie ogłaszał artykuły polityczne i społeczne (do zawieszenia pisma w r. 1938). Współpracował też z lwowskim tygodnikiem „Pysmo z prosvity” oraz publikował na łamach organu Ukraińskiego Centralnego Komitetu w Polsce, dziennika „Ukraïns’ka trybuna”, wydawanego w Warszawie od maja 1921 (zlikwidowanego w marcu r.n. przez władze m.in. z powodu radykalizmu artykułów S-ego). Wspierał istniejący w l. 1921–5 tajny Lwowski Uniw. Ukraiński i był członkiem Kuratorium Ukraińskich Szkół Wyższych. Zgodnie z zaleceniem zbojkotował wybory parlamentarne 5 XI 1922 i wkrótce został wraz z Fedorciwem aresztowany; po uwolnieniu opowiedział się w grudniu za negocjacjami z polskimi władzami.
W następstwie decyzji Rady Ambasadorów (14 III 1923), przyznającej Galicję Wschodnią Polsce, związał się S. z frakcją UTP, dążącą do autonomii terenów zamieszkałych przez ludność ukraińską w ramach RP. Jednak już w lipcu 1923 poparł lewicowych przeciwników ugody z Polską, skupionych wokół Jewhena Petruszewycza. Dn. 15 XII t.r. został wybrany na sekretarza generalnego UTP; funkcję tę pełnił do kwietnia 1924. Podpisał «list otwarty w sprawie białego terroru w Polsce», ogłoszony 5 VI t.r. z inicjatywy Związku Proletariatu Miast i Wsi, jawnej ekspozytury nielegalnej Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Od 25 V redagował dziennik „Prapor” (uznawany za nieformalny organ grupy Petruszewycza), w którym ogłaszał artykuły polityczne; z powodu licznych konfiskat pismo upadło już 16 VI. Następnie redagował powołany 1 XI w miejsce „Prapora” dwutygodnik „Ukraïns’ka rada”. Po upadku także tego pisma 25 VII 1925 nie wszedł już do redakcji kolejnej kontynuacji, wydawanego od grudnia t.r. tygodnika „Rada”, ale współpracował z nim do końca jego istnienia w r. 1934. Publikował także w ukazującym się w l. 1925–6 lwowskim miesięczniku „Stara Ukraïna” oraz w ukazującym się od r. 1919 przemyskim tygodniku „Ukraïns’ky holos”, który również współredagował.
S. działał na rzecz zjednoczenia UTP z Ukraińską Partią Pracy Narodowej, a po ich połączeniu 11 VII 1925 w Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne (Ukrajins’ke Nacional’no-Demokratyczne Ob’ednannja – UNDO) został w nim zastępcą sekretarza generalnego KC. W r. 1926 redagował nieregularne czasopismo „Ukraïns’ka škola”, organ Tow. Uczytel’s’ka Hromada. W wyborach 4 III 1928 kandydował z listy państwowej Bloku Mniejszości Narodowych i został posłem na Sejm RP II kadencji. Należał do Ukraińsko-Białoruskiego Klubu Sejmowego (od listopada t.r. Ukraiński Klub Sejmowy) i działał w parlamentarnej komisji komunikacyjnej. Na III Zjeździe UNDO (24 XII t.r.) został wybrany na członka jego KC. W r. 1929 po przejęciu tygodnika „Ukraïns’kyj holos” przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów, zerwał z nim współpracę. Posłem był do rozwiązania Sejmu 29 VIII 1930. W l. 1930–9 współredagował S. lwowski dziennik „Novyj čas”. Współpracował z wydawanym w l. 1932–9, trzy razy w tygodniu, „Našym praporem” i w l. 1937–8 był jego redaktorem odpowiedzialnym. W r. 1932 został w UNDO przywódcą grupy prosowieckiej i odtąd nie był już wybierany do KC. W l. 1933–9 redagował dwutygodnik „Ridna škola”, organ Ukraińskiego Tow. Pedagogicznego, propagującego zakładanie szkół z ukraińskim językiem nauczania, a w l. 1936–7 był redaktorem odpowiedzialnym dwutygodnika „Šljach molodi”, promującego pozaszkolne wychowanie młodzieży ukraińskiej. Przez cały okres międzywojenny współpracował z czołowym dziennikiem ukraińskim „Dilo” oraz publikował artykuły o ukraińskim życiu politycznym i społecznym, kulturze i historii, na łamach ukraińskich kalendarzy, broszur i jednodniówek. Należał do kierownictwa Ukraińskiego Tow. Pedagogicznego «Ridna Szkoła», Tow. Kulturalno-Oświatowego «Proswita», Tow. Wykładów Naukowych im. Piotra Mohyły oraz Tow. Naukowego im. Tarasa Szewczenki. Wbrew kierownictwu UNDO sprzeciwił się udziałowi tej partii w wyborach parlamentarnych 6 XI 1938.
Po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną (22 IX 1939) pracował S. jako nauczyciel gimnazjalny. Na początku r.n. został aresztowany i osadzony w więzieniu przy ul. Łąckiego. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej został w ostatnich dniach czerwca 1941 wraz z większością więźniów zamordowany przez NKWD. Ponieważ ciała nie zidentyfikowano, sądzono przez pewien czas, że mógł zostać deportowany w głąb ZSRR.
S. był żonaty z Marią Nawrocką (1897–1984), pseud. Vira Marska, ukraińską publicystką, pisarką i działaczką społeczną. W l. 1922–39 była ona członkinią zarządu Związku Ukrainek, w l. 1935–8 współredaktorką ukazującego się we Lwowie dwa razy w tygodniu czasopisma „Žinka”, redaktorką lwowskich miesięczników „Ukraïnka” (1938–9) i „Naši dni” (1941–4). Po r. 1950 przebywała na emigracji w Filadelfii, gdzie była współzałożycielką Stow. Ukraińskich Pisarzy «Słowo» oraz współredaktorką wydawanego od r. 1963 czasopisma „Notatky z mystectva”. Była autorką powieści „Buria nad L’vovom” (1944), zbioru opowiadań „Pomylka doktora Varets’koho” (1964), dramatu „Amerykanka” (1973) oraz wspomnień „Daleke zblyzka” (1975). Małżeństwo było bezdzietne.
Dej O. I., Slovnyk ukraïns’kych psevdonimyv, Kyïv 1969; Drozdovs’ka O., Strutyns’kyj Mychajlo, w: Ukraïns’ka žurnal’istyka w imenach. Materialy do encyklopedyčnoho slovnyka, Red. M. M. Romanjuk, L’viv 1998 V (błędy); taż, Ukraïns’ki časopysy povitovych mist Halyčyny (1865–1935), L’viv 2001 s. 154 (poza indeksem); Enc. of Ukraine, V (dot. także żony, Marii); Encyklopedija ukraïnoznavstva, L’viv 2000 VIII (fot.); Hałuško M., Ukraïns’ki časopysy Stanislava (1879–1944 rr.), L’viv 2001 s. 86, 90, 95, 100 (poza indeksem); Kto był kim w Drugiej RP?; Martynjuk M., Ukraïns’ki periodyčni vydannja Zachidnoï Ukraïny, krain centralnoï ta Zachidnoï Europy (1914–1939 rr.). Materialy do bibliohrafiï, L’viv 1998 s. 167, 220, 223, 244; Periodyka Zachidnoï Ukraïny 20–30-ch rr. XX st. Materialy do bibliohrafiï, Red. M. M. Romanjuk, L’viv 1998–2001 I–IV; Romanjuk M. M., Haluško M. V., Ukraïns’ki časopysy L’vova 1848–1939, L’viv 2001 I 643, 648, 652–3, 658, III cz. 1 s. 179–89, 432–4, 454–8, cz. 2 s. 315–26; – Iwański G., Powstanie i działalność Związku Proletariatu Miast i Wsi 1922–1925, W. 1974; Kedryn I., Moji šefy-redaktory, „Kalendar’ svobody” 1956 s. 79–80; tenże, U mežach zacikavlennja, N’ju Jork–Paryž–Sydnej–Toronto 1986 s. 490; Papierzyska-Turek M., Sprawa ukraińska w drugiej Rzeczypospolitej 1922–1926, Kr. 1979; Romaniv O., Feduščak I., Zachidnoukraïns’ka trahedija 1941, L’viv–N’ju Jork 2002 s. 271, 329; Tomczyk R., Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne 1925–1939, Szczecin 2006; – Ihnatowicz, Vademecum (2003), s. 511; Rzepeccy, Sejm i Senat 1928–33; Utrysko M., Vyznačni postati Bojkivščyny. Monohrafičnyj zbirnyk materialiv pro Bojkivščynu z heohrafiï, istoriï, etnohrafiï i pobytu, Filadelfija-N’ju Jork 1980 s. 111; Zvit direkciji Akademičnoji Himnazji u L’vovi za rik škil’nyj 1908/9, L’viv 1909 s. 70; – Archiv der Universität w Wiedniu: Nationale der Philosophischen Fakultät, WS 1909/10, SS 1910; Central’nyj deržavnyj istoryčnyj archiv Ukraïny we Lw.: F. 779 op. 1.
Stanisław Stępień